Co to jest bezdech senny
Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest chorobą, którą medycyna zajęła się stosunkowo niedawno. Zdecydowana większość pacjentów nie została jeszcze zdiagnozowana. Sytuację utrudnia wieloletni skryty przebieg choroby. Osoby dotknięte nią bardzo długo nie zdają sobie sprawy, że są chore. Szacuje się, że z powodu OBS cierpi 24% dorosłych mężczyzn i 9% dorosłych kobiet. Objawy choroby odczuwa około 4% dorosłych mężczyzn i 2% dorosłych kobiet.
OBS jest chorobą polegającą na wielokrotnym występowaniu podczas snu epizodów niewystarczającego lub zupełnego braku przepływu powietrza przez drogi oddechowe – tak zwanych hipowentylacji i bezdechów. Chorobę można rozpoznać, jeśli średnio w każdej godzinie snu pojawi się przynajmniej pięć tego typu zdarzeń trwających nie krócej niż 10 sekund.
Podczas snu każdy człowiek traci świadomą kontrolę nad swoimi mięśniami. Pojawia się fizjologiczny spadek napięcia mięśni.
U osób zdrowych powoduje to jedynie niewielkie, nie mające znaczenia, osłabienie oddychania. U chorych na OBS dochodzi do zapadania się języka i gardła. Przepływ powietrza przez drogi oddechowe ustaje zupełnie lub jest zbyt mały. Pojawiają się bezdechy.
Podczas trwania pojedynczego bezdechu dochodzi do szybkiego spadku ilości tlenu i wzrostu poziomu dwutlenku węgla we krwi. Osoba chora zaczyna się dusić. Nasilone ruchy oddechowe i niedotlenienie doprowadzają do nagłego wybudzenia. Momenty odzyskania świadomości są najczęściej bardzo krótkotrwałe i nie zapamiętywane przez chorych. Wystarczają jednak do przywrócenia drożności dróg oddechowych i powrotu prawidłowego oddychania. Po ponownym zaśnięciu cała sekwencja zdarzeń powtarza się i dochodzi do kolejnego bezdechu.
Chorzy na OBS mają 7-krotnie większe ryzyko spowodowania wypadku samochodowego.
Niekiedy najgwałtowniejsze wybudzenia są przez chorych zapamiętywane. Opisują je jako nagłe przebudzenia z przyśpieszonym oddechem, uczuciem kołatania serca lub braku powietrza. Niejednokrotnie połączone są one z nieprzyjemnymi marzeniami sennymi. Czasem nasilenie objawów jest tak duże, że chorzy gwałtownie siadają na łóżku z uczuciem dużego lęku i duszności.
Nie każda osoba chrapiąca ma obturacyjny bezdech senny (OBS). Jest jednak reguła, że wszystkie osoby cierpiące na obturacyjny bezdech senny – chrapią. Jest to chrapanie nieregularne i bardzo uciążliwe dla partnerów. Osoby obserwujące chorych, najczęściej opisują bardzo głośne chrapanie, które w pewnym momencie znika i w jego miejsce pojawia się całkowita cisza – chory nie oddycha. Po pewnym czasie – od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund – pojawia się bardzo głośne chrapnięcie połączone często z poruszeniem się osoby śpiącej (koniec bezdechu – wybudzenie). Po chwili chory zasypia ponownie, zaczyna przejściowo chrapać i zapada w kolejny bezdech.
Rys.1 Miękkie części gardła powodują zamkniecie drogi przepływu powietrza do płuc, powodując bezdech.
Przedłużająca się cisza (bezdech) jest przyczyną znacznego niepokoju partnerów osób chorych. Żony, które w obawie, że ich mąż nie zacznie ponownie oddychać, budzą go i proszą o położenie się na bok. Jest to też jeden z najczęstszych powodów zgłaszania się chorych do lekarza. Często zdarza się, że osoba chora w ogóle nie zdaje sobie sprawy ze swoich problemów i jest wręcz przyprowadzana przez współmałżonka do lekarza.
Głównym objawem OBS jest senność dzienna, a ta jest głównym czynnikiem wypadków drogowych (ok 24% w Wielkiej Brytanii)
OBS jest chorobą występującą najczęściej u osób z nadwagą, aczkolwiek bezdech u osób szczupłych również zdarza się Mężczyźni chorują dwa razy częściej niż kobiety. Ilość osób cierpiących z powodu bezdechu zwiększa się z wiekiem. Objawy choroby nasilają się po spożyciu alkoholu, przy znacznym zmęczeniu, po zażyciu środków nasennych i u osób śpiących na wznak.
